“Ik werk op een afdeling met 35 vrouwen en twee mannen. Kan ik mijn collega’s tegenwoordig nog wel een compliment geven, zonder dat dat verkeerd wordt opgevat?” vraagt een van de deelnemers tijdens een workshop wanneer we het hebben over complimenten geven en ontvangen. “Mag ik tegen een vrouwelijke collega zeggen dat ze een leuke jurk aan heeft?” Voor meer werkgeluk en het creëren van een positieve werkcultuur is waardering krijgen en geven belangrijk. Maar wat is tegenwoordig wel en niet passend? Sinds grensoverschrijdend gedrag een hot item is, krijgen we hier veel vragen over. Met alle commotie rondom dit onderwerp bestaat de kans dat complimenten geven op de werkvloer verdwijnt en dat is zonde.
Juiste intenties
Laten we over een ding duidelijk zijn: foto’s van geslachtsdelen, dubbelzinnige, seksistische en/of discriminerende opmerkingen zijn altijd grensoverschrijdend en dus ongewenst. En zonder de juiste intenties geef je eigenlijk ook geen echte complimenten. Maar wat als je wel goede intenties hebt en je bang bent dat het verkeerd wordt uitgelegd? Onze eerste en meest belangrijke advies is: ga op zoek naar wat er wel kan in plaats van stoppen met waardering uiten, uit angst dat je iets verkeerds zegt. Plus nog 5 extra tips (en een gratis feedbackkaart om bij een collega op het bureau te leggen.)
1. Uit waardering over iets wat iemand doet
Natuurlijk vinden de meeste mensen het leuk om een compliment over hun uiterlijk te krijgen, maar het kan inderdaad ook verkeerd overkomen. Bovendien is het nog veel leuker om op je werk waardering te krijgen voor iets wat je hebt gedaan. Heeft je collega een bijzondere prestatie verricht, een vergadering goed geleid, ongevraagd hulp geboden, iets aardigs gedaan of iets met moeite voor elkaar gekregen? Als je iemand daarvoor een compliment geeft, heeft dat waarschijnlijk veel meer effect.
2. Check hoe je opmerking overkomt
Als je echt twijfelt of iemand je goede bedoelingen begrijpt, kun je ook altijd even checken of je opmerking als gepast of ongepast wordt ervaren. Dat kan zowel voor je de opmerking maakt, bijvoorbeeld door te beginnen met: ‘Mag ik je een compliment geven over…’ als achteraf. Zo vertelde een vriendin laatst dat ze tijdens een brainstormsessie tegen een collega, die met allerlei grappige ideeën op de proppen kwam, had gezegd: ‘Nou dat is wel heel creatief, lekker ding’. Ze schrok er zelf van en zei meteen: ‘Oh sorry, ik bedoelde er niets raars mee.’ Gelukkig vatte hij het ook niet zo op en konden ze er samen hard om lachen.
3. Ben je bewust van de relatie die je hebt
Bewust zijn van de relatie die je als zender hebt met de ontvanger is belangrijk. Het echte probleem bij grensoverschrijdend gedrag zit niet alleen in de opmerking an sich maar ook in de relatie tussen zender en ontvanger. Juist daar waar er sprake is van machtsverhoudingen in welke vorm dan ook, kan het misgaan. Door deze verhoudingen als team of afdeling bespreekbaar te maken, kun je gedoe voorkomen.
4. Maak als groep duidelijke afspraken en zet ze in een manifest
Door binnen een groep collega’s (bijvoorbeeld in een team of op een afdeling) duidelijke afspraken te maken over welk gedrag wel en niet moet kunnen, voorkom je ook een hoop problemen. Zeker wanneer je daar met elkaar een manifest van maakt en aan de muur hangt. Zo is het voor iedereen duidelijk wat wel en niet kan als het gaat om het geven van complimenten en ander gedrag.
5. Geef het goede voorbeeld en creëer een veilige cultuur
Het is inmiddels duidelijk dat grensoverschrijdend gedrag een op een samenhangt met de organisatiecultuur. Oftewel, met de manier waarop de groep denkt, praat en doet. Wanneer mensen elkaar niet of onvoldoende aanspreken op onbehoorlijk gedrag, ontstaat er ruimte om ermee door te gaan. Iedereen heeft hierin een rol, maar vooral leiders en leidinggevenden moeten het goede voorbeeld geven. Die verantwoordelijkheid hoort bij je rol. Laat dingen niet op zijn beloop, weet en/of zoek uit wat er speelt en spreek mensen aan als je denkt dat er iets niet klopt. Zo creëer je een veilige werkomgeving.
